Het is niet moeilijk de Grote Weg te leven:
Kies – zonder dat je iets wil krijgen.
Houd niet vast aan voorkeur of afkeer –
Zo is er helderheid en begrip.
Zelfs het kleinste beetje onderscheid
Verdeelt de wereld – in hemel en aarde.
Als je wilt waarnemen wat er is,
Laat dan je ‘voor’ en ‘tegen’ zijn los.
Voor en tegen in strijd gebonden
Zal hart-en-geest verzieken, verwonden.
De diepere betekenis niet gewaar,
Blijf je zwoegen om gemoedsrust te vinden.
Dat wat alles omvat, is als de ruimte
Waar er niets ontbreekt, waarin alles past.
Proberen vast te pakken en van ons weg te duwen –
Dat maakt dat we niet zo zijn.
Reik niet uit naar door omstandigheden bepaald bestaan,
Probeer niet in een leegte te verkeren waar je ‘t onderdrukt.
Wees één en in vrede met veelvormigheid,
Dan zal verwarring vanzelf verdwijnen.
Als je stil probeert te zijn door de bezige geest te stoppen
Vult die inspanning je met drukte en onrust.
Hoe kan je weten wat één-zijn is
Als je blijft steken in stil zijn of bezig zijn?
Als eenheid niet alle dingen en leven doordrenkt,
Kunnen bestaan noch leegte functioneren.
Als je dat wat bestaat wegdrukt
Smoor je het leven ervan,
Als je de stilte najaagt
Keer je je er juist van af.
Als je jezelf overgeeft aan denken en praten
Keer je je af van de waarheid zoals die is.
Houd op met omschrijven en uitdenken –
Dan is er niets dat je niet doorgrondt.
Als je terugkeert naar gewoon ‘zijn’, vind je betekenis;
Jaag je na wat er lijkt te zijn, dan is er geen natuurgetrouwheid.
Keer de blik even om naar het licht van gewaarzijn zelf
En kijk voorbij vorm en niet-vorm.
Nu weer vorm, dan weer niet-vorm zien –
Dat komt door niet juist kijken.
Naar de Werkelijkheid hoef je niet te zoeken!
Laat eenvoudigweg je denkbeelden en zienswijzen gaan.
Houd niet vast aan de gewoonte tegenstellingen te zien,
Raak niet verstrikt in overeenkomst, zoek niet naar verschil.
Bevestiging en ontkenning verstrooien en vervagen
De wezenlijke aard van alle dingen.
Ieder ‘dit of dat’, elk ‘twee’ komt voort uit de Eén,
En houd ook niet vast aan die Eén!
Als je geen standpunten voortbrengt uit de Een,
Kan niets je beledigen of kwaad maken.
En als niets je stoort, dan is er niets:
Zonder standpunt of idee,
Zonder iets waarover je een idee zou kunnen vormen,
Verrijst er ook geen geest.
Het ervarende ‘subject’ sterft samen met het ervaren ‘object’,
Dat wat iemand ervaart, vergaat samen met wie het ervaart.
Het object is het ervaren object vanwege het subject,
Het subject is het ervarende subject vanwege het object.
Weet wel dat deze twee oorspronkelijk één leegte zijn;
En in deze leegte zijn de twee geheel hetzelfde.
Deze gelijkwaardigheid bevat alle verschijningsvormen.
Hoe kan je een vooroordeel vormen voor of tegen
Grof of beschaafd, als je iets niet als zodanig ziet?
Aan de Grote Weg uitdrukking geven
Is niet gemakkelijk en ook niet moeilijk.
Angst, twijfel, een beperkte kijk,
Vertragen je pas, hoe je je ook haast.
Houd je je aan haar vast dan verlies je je balans
En zal je geest een verkeerde weg inslaan.
Gebeurtenissen hun natuurlijke verloop laten
Geeft uitdrukking aan ‘noch komen noch gaan’.
Versmelt met je aard, ga op in de Weg,
Leef vrij en in vrede, niet gebonden aan wrok.
Gedachten en herinneringen binden je vast –
Zo dwaal je af van wat werkelijk is.
In ‘n mentale nevel zinken is ook niet goed
En dit ‘niet goed’ mat de geest af.
Waarom oordelen als ‘dichtbij’ of ‘ver’?
Wil je vooruit met het Ene Voertuig,
Heb dan geen hekel aan zinnelijk ervaren.
Vrij zijn van angst en afkeer van de zinnen
Dat is wat ‘echt verlicht zijn’ betekent.
Wijze mensen kennen motief noch doel,
Onwetenden houden aan van alles vast.
De Ene Waarheid bestaat niet uit allerlei verschillende waarheden;
Het ‘ik’ liefhebben en beschermen, dat is zinsbegoocheling.
Proberen de vrij doorstromende geest te verkrijgen
Met een geest die overal aan vasthoudt –
Is dat niet verschrikkelijk dom?
Voor de misleide geest is er stilte en lawaai,
Voor de verlichte geest is er goed noch kwaad.
Twee zien waar er maar één is,
Dat is het verwarde bouwsel van ik-centraal denken.
Dromen, illusies, bloemen in de lucht…
Waarom moeite doen daar achter aan te gaan?!
Winst en verlies, juist en fout –
Laat ze toch onmiddellijk los!
Als het oog niet slaapt
Zullen alle dromen vanzelf stoppen,
Als de geest geen onderscheid maakt
Is alles één en dezelfde werkelijkheid.
Die ene werkelijkheid van alle dingen is diepgaand,
Oorzaak en omstandigheid worden vergeten in dit ‘zo zijn’.
Alle verschijnselen worden als hetzelfde ervaren,
Ze zijn teruggekeerd tot wat ze van nature zijn.
Er is een eind gekomen aan ‘waarom en omdat’;
‘Overeenkomst en verschil’ komen niet meer voor.
Als je geestelijke bezigheid stopt
Is er geen drukte meer,
Maar hoewel er geen drukte is
Is er ook geen stilte.
Daar geen van die twee op zich volledig is,
Heeft geen van beide ‘absoluut’ bestaan.
Voor dat wat voorbij al het andere ligt
Bestaan er geen regels en maatstaven.
Wijd je aan deze onpartijdige gelijkheid
En wat je ook maar doet zal rust uitstralen.
Getob en getwijfel zullen helemaal opklaren.
Vast vertrouwen zal harmonie brengen,
Zodat niets zal blijven plakken,
En geen herinnering zal aanhouden.
De geest, ruim en helder, werkt vanzelf
Zonder moeite, zonder uitputting.
Denken en overwegen kunnen hier niet komen
Bewustzijn en gevoel kunnen het niet doorgronden.
In de Dharma-wereld van het werkelijke zoals het is
Zijn geen zelf en ander, geen ander en geen zelf.
Zorg ervoor hier snel in overeenstemming mee te komen
Door eenvoudigweg “niet twee” te zeggen.
In “niet twee” zijn alle dingen eender
En er is niets dat niet is inbegrepen.
Overal ter wereld begrijpen
de wijzen dit principe
dat noch onmiddellijk, noch geleidelijk is:
Tien duizend jaren zijn een enkele gedachte.
Zonder “is het er of is het er niet”
Staat de wereld pal voor je neus.
In dit rijk waar geen waanbeelden zijn
Is het kleinste gelijk aan het grootste.
Het grootste is gelijk aan het kleinste
Er zijn geen begrenzingen meer.
Het bestaan is hetzelfde als de leegte,
De leegte is hetzelfde als het bestaan.
Als het niet zo is
Ga dan niet zo door.
Een enkel iets is alle bestaan,
Alle dingen zijn een enkel iets.
Als het wel zo is
Dan zijn er toch geen zorgen
Of het werk niet af komt!?
Vertrouwen en ‘wat jij bent’
Dat zijn geen twee dingen.
‘Geen twee’ is vertrouwen,
Vertrouwen in wat je bent.
De weg van het woord – is afgesneden!
Verleden, heden en toekomst – zijn weg!
Origineel: Xin xin ming (Hsin hsin ming)
Uit: Sōtō Shū Shokyō Yōshū. Tōkyō 1984. Verzamelde soetras van de Sōtō school. Deze harmonica-editie heeft geen paginanummers.
Auteur:Seng Can (Seng Ts’an, Jap: Kanchi Sosan), de derde “patriarch” in de erfopvolging van de Chinese Zenmeesters, die leefde in de 6de eeuw
Vertaler (Japans - Nederlands): Eerw. Meester Hakuun Barnhard
Editor: Nanette Idzerda
© Hakuun Barnhard
